1. Beschrijving van de procedure

 

1.1 Positioneer de patiënt:

 

Gebruik de beeldversterker (digitale beelden).

Patiënt in linker decubitus lateralis, benen opgetrokken.

Strikte profielopname.

Maak eerste opname in ruststand voor contrastinbrenging.

Hierbij moeten sacrum en os coccyx evenals symphysis pubis in beeld zijn.

 

1.2 Inbrengen van contraststof en (eventueel) merker

 

Breng de contraststof in het rectum (enkel ampulla recti moet gevuld worden). In sommige centra wordt voor het aangeven van de richting van het anaal kanaal een merker gebruikt. Dit is niet standaard op het UZ. DE onderstaande beschrijving is dan ook niet van toepassing op een defaecografie zoals verricht op het UZ.

Breng de olijfvormige marker in het rectum. Zorg ervoor dat de metalen ketting die bevestigd is aan deze marker goed aangetrokken is in het anale kanaal (de olijfvormige marker moet tegen de interne anale sfincter zitten zodat de metalen ketting de richting van het anale kanaal weergeeft). Fixeer bovendien de meetlat met gaatjes elke 5 mm, in de bilplooi. Deze laatste laat U toe op de RX-opnamen correcte afstanden te berekenen.

 

1.3 RX-opnames van de patiënt op tafel

 

Maak een RX-opname in linker decubitus lateralis met de marker en het meetlatje ter plaatse.

Verwijder het meetlatje.

Maak 2 opnames in rust (linker decubitus lateralis). Hierbij mag de patiënt niet persen en de bekkenbdoem niet optrekken.

Maak 2 opnamen (linker decubitus lateralis) bij squeezing. Hierbij dient de patiënt de bekkenbodem op te trekken. Dit kan kan uitgelegd worden alsof patiënt dringend moet defeceren doch nog even moet wachten en dus stevig zijn billen moet toenijpen.

Maak opnames (linker decubitus lateralis) bij straining (=persen doch niet defeceren).

 

1.4 RX-opnames van de patiënt op de pot

 

Zet patiënt op een pot in profiel.

Centreer op het anale kanaal en laat de patiënt nu defeceren.

Maak RX-opnamen van het defecatieproces en let vooral op recto-anale, recto-rectale invaginaties of rectale prolaps (uitpuilen van de rectum voorwand).

Invaginaties (verminderde diameter van het defecatiekanaal) en rectale prolaps zijn oorzaken van defecatiestoornissen.

Inspectie van de aars op prolaps na de defecatie.

 

2. Metingen

 

A) Trekken van de basislijnen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Lijn A geeft de plaats van de bekkenbodem weer en wordt getrokken tussen de onderrand van het os coccyx en de bovenrand van de pubis.

Lijn B is de rectale lijn (halverwege het rectum en richting evenwijdig met de globale as van het rectum (meestal achterwand van het rectum).

Lijn C is de anale lijn = doorheen de metalenketting die zich in het anaal kanaal bevindt.

 

B) Meten van de basislijnen

 

Meet de afstand van het kruispunt tussen lijnen B en C (anorectale punt) tov van lijn A.

Indien dit kruispunt op lijn A ligt = 0 cm

Indien het boven lijn A ligt = + cm

Indien het onder lijn A ligt = - cm

Meet de anorectale hoek (is open hoek tussen lijnen B en C).

Meet de plaats van het anorectale punt tov de bekkenbodem en de anorectale hoek telkens op de opnamen in rust, op de opnamen bij squeezing en op de opnamen bij straining.

 

3. Normale meetwaarden

 

A) Plaats van de bekkenbodem:

 

Bij rust -0,1 cm (+/- 0,2 cm)

Bij squeezing +0,8 cm (+/- 0,3 cm)

Bij straining -2 cm (+/- 0,3 cm)

 

B) Ano-rectale hoek

 

Bij rust 92° (+/- 2°)

Bij squeezing 87° (+/- 4°)

Bij straining 107° (+/-5°)

 

4. Bespreking

 

 

Verslag:

De blaas werd gevuld met water oplosbaar jodiumhoudend contrast. Er werd een vaginale tampon gedrenkt in barium geplaatst.De patiënt werd peroraal voorbereid met gastrograffine.Na normaal rectaal toucher werden 100 ml vloeibare, 100 ml halvaste en ca. 50 ml vaste bariumpap rectaal ingespoten

 

Indien het anorectale punt te ver onder de plaats van de bekkenbodem ligt pleit dit voor een laxiteit van de bekkenbodem (vb na meerdere zwangerschappen) en kan dit de defecatie verstoren (de anorectale hoeken zullen dit bevestigen).

Abnormale anorectale hoeken pleiten voor een dysfunctie van de m.puborectalis. deze laatste moet relaxeren bij defecatie zodat de anorectale hoek verstrijkt en de defecatie vlot kan verlopen.